iş Güvenliği Uzmanı

Solunum fonksiyon testleri, iş yeri hekimleri, göğüs hastalıkları uzmanları veya daha genel bir yaklaşımla akciğer sağlığı ve hastalıkları ile uğraşan hekimlerin en sık başvurduğu tanı yöntemidir. Solunum fonksiyon testleri spirometre denilen cihazlarla yapılır. Solunum fonksiyon testlerinin uygulamaya girdiği ilk yıllarda çok büyük maliyeti olan ve oldukça büyük laboratuarlara gereksinim duyan bu cihazlar, günümüzde elektronik ve bilgisayar teknolojisinin bu alanda kullanılması ile artık cepte dahi taşınılıp hastanın bulunduğu yerde uygulanabilen pratik aletlere dönüşmüştür. Solunum fonksiyon testleri çok genel bir yaklaşımla akciğerlerin kapasitesini ve fonksiyonel durumunu objektif olarak ölçmeye yarar. Yani bu test ile akciğerlerin alabildiği hava hacmi ve bu havanın akciğere alınması ve verilmesi esnasında yapılan güçlü solunum faaliyeti ile oluşturulan hava akım hızı ölçülebilir. Bu iki parametre birçok hastalığın tanısında son derecede önemli ip uçları vermektedir. Örneğin Astım ya da KOAH (Kronik bronşit, amfizem) hastalarında akciğerleri tamamen hava ile doldurduktan sonra yapılan çok güçlü ve hızlı bir nefes verme sırasında ölçülen akım hızlarında normal sağlıklı bireylere göre azalma olduğu saptanır ve bu azalma oranına göre hastalık tanısı konulabildiği gibi hastalığın ağırlık derecesi de belirlenir. Ayrıca bu hastaların tedavisinin takibinde yapılan solunum fonksiyon testleri ile tedavinin başarısı ve yıllar içerisinde hastalığın seyri somut olarak izlenebilir. Diğer yandan akciğer dokusu içerisinde yer kaplayan lezyonların varlığında ya da akciğer dokusunda harabiyet ile seyreden hastalıkların varlığında, kalp yetersizliği gibi akciğer ödemine neden olan hastalıklarda, akciğerlerin alabildiği maksimum hava hacmi azalır.

Hangi durumlarda solunum fonksiyon testleri yapılır?

1. Nefes darlığı, hışıltılı solunum, öksürük varlığında,
2. Muayene bulguları ve akciğer grafisine göre kuşkulanılan tanıyı desteklemek amacıyla,
3. Göğüse ait doğumsal yada sonradan gelişen deformitelerin solunuma etkisini araştırmak amacıyla,
4. Teşhis edilmiş KOAH, astım, kalp yetersizliği ve solunum kaslarını tutan hastalıkların seyrinin ve tedavinin etkinliğinin izlenmesi amacıyla,
4. Solunum hastalığı nedeniyle maluliyet değerlendirmesi yapmak amacıyla,
5. Akciğer hastalığı yönünden risk taşıyan kişi ve grupların taranması (Örneğin sigara içenler, maden ocaklarında çalışanlar, çalıştığı ortamda zararlı gaz soluyan işçiler) amacıyla,
6. Genel anestezi ve ameliyata bağlı solunumsal komplikasyon risklerinin önceden belirlenmesi ve riskli hastalarda ameliyat öncesi dönemde gerekli olan tedbirlerin alınmasını sağlamak amacıyla, 

Solunum fonksiyon testleri yapılmaktadır.

Solunum Fonksiyon Testi Nasıl Yapılır?

Solunum fonksiyon testi, zorlu vital kapasitesi (FVC) manevrası ile yapılır. Bu manevra sırasında kişi önce sakin bir şekilde nefes alıp verirken, sonra kocaman bir soluk alıp tüm akciğerlerinin hava ile doldurur ve ardından hızlı ve güçlü bir şekilde nefesini vererek akciğerlerindeki havayı boşaltabileceği son noktaya kadar boşaltır.

FVC manevrası için, test uygulanacak bireyin burnu yumuşak bir mandalla kapatılır ve spirometre ağızlığına yavaşça soluması söylenir. Sakin solunumdan sonra bireyden derin bir nefes alması ve ardından zorlu , derin ve hızlı bir ekspirasyonla tüm havanın dışarıya boşaltılması istenir.

FVC manevrası en az üç kez tekrarlanmalı ve en iyi değerler kabul edilmelidir.